Hugleiðingar um keppinsfyrirkomulag í efstu deild körfunnar – seinni hluti
Nú er smá stund milli stríða í úrslitum 2003 (einn dagur) og datt okkur í hug að skjóta inn áframhaldandi pælingum um keppnisfyrirkomulagið í körfunni.
Það var okkar niðurstaða í fyrri pistlinum að keppnisfyrirkomulag eitt og sér hafi ekki endilega afgerandi áhrif á áhorfendaaðsókn íþróttarinnar. Hins vegar teljum við sjálfsagt að efsta deildin sé sterk og vinsæl og að fyrirkomulagið sé í stöðugri endurskoðun, án þess þó að menn fari á taugum við að breyta vegna breytinga.
Áður en lengra er haldið skulum við aðeins velta upp markmiðum deildarkeppninnar, hver er tilgangur hennar? Því aðeins ef við skiljum tilganginn getum við tekið skynsamlegar ákvarðanir um útfærslu. Við skulum gefa okkur að lokatakmarkið sé að gera körfuboltann að einni af tveimur vinsælustu íþróttagreinum á landinu, bæði út frá áhorfendaaðsókn og iðkendum. Þar af leiðir þrennt:
(1) Það hlýtur að vera markmið efstu deildar að bjóða upp á það mikla spennu og skemmtun að fólk flykkist á leiki (líkt og gerist í úrslitakeppni) með von um að slíkt skili sér í aukinni umfjöllun, fleiri iðkendum o.s.frv.
(2) Það hlýtur einnig að vera markmið efstu deildar að haga keppni þannig að hún stuðli að aukinni getu leikmanna, þ.e.a.s. við viljum að bestu leikmenn deildarinnar geti orðið öflugir fulltrúar landsins í alþjóðlegum keppnum jafnvel með viðkomu hjá sterkustu félagsliðum Evrópu.
(3) Að lokum skulum við skilgreina sem markmið að rekstur þátttakandi félaga geti verið sterkur og að ekki þurfi að koma til skuldasöfnunar til að geta verið með, því fyrirkomulagið verður að ýta undir sjálfbærni, annars étur deildin sig innan frá.
Hvernig má ná þessum markmiðum?
Fyrst, hvernig má fá fólk á leiki? Á hvaða leiki hefur fólk fjölmennt (500 manns eða fleiri) á síðustu árum?
- Úrslit og undanúrslit Íslandsmóts (t.d. í Kef 700-1100)
- Bikarúrslit (1-2000) (stundum undanúrslt í Bikarkeppni)
- Kjörískeppnin – hin fjögur fræknu (yfirleitt yfir 500 fyrri daginn, en eitthvað færri seinni daginn)
- Sum nágrannaeinvígi, t.d. Kef-Nja (4-700 á normal leikjum) og Bor-Snæ (kannski 400), en ekki önnur, t.d. KR-ÍR, eða Hau-Brei (1-200)
- Heimaleiki hjá sumum nýliðum í efstu deild (tímabundið), sbr. KFÍ, Hamar, Kef, Bor, Tin, o.fl. (oft um 4-500)
- Leikir þar sem stjórnir setja mikið púður í umgjörð og auglýsingar og jafnvel dreifa frímiðum, t.d. Breiðablik með Rottweiler (1500), Keflavík eftir kynningu í skólum og frítt inn á Haukaleik sem annars hefði verið “dauður”(500) og Keflavík með Á móti sól (1100)
Hvað einkennir þessa leiki? Jú, kannski helst að annað hvort skiptir niðurstaða leiksins verulegu máli eða þá að fók á von á góðri stemmingu og mikilli skemmtun (eða bæði). Á hinum endanum eru leikir sem draga að svo fáa áhorfendur (kannski 30-150) að miðasalan dugir ekki fyrir dómarakostnaði! Hvaða leikir eru þetta? Jú, leikir þar sem úrslitin eru fyrirfram augljós (mikill getumunur), leikir þar sem úrslitin skipta alls engu máli og leikir þar sem enginn á von á stemmingu og skemmtun. Þessum leikjum þarf að fækka, þeir eiga ekki heima í efstu deild.
Niðurstaða:
Í fyrsta lagi, fjölga leikjum sem skipta máli fyrir viðkomandi lið (það skiptir t.d. máli að sigra nágranna sína!). Í öðru lagi, setja aukið púður í umgjörð og kynningu, t.d. með tenglsum við hljómsveitir, aðrar uppákomur, flottir leikmenn o.fl. Fyrra atriðið snýr beint að keppnisfyrirkomulagi en seinna atriði snýr að stjórnum félaganna og er mun erfiðara í framkvæmd, sökum peninga- og tímaleysis. Að hverju félagi snýr síðan vitanlega sú áskorun að reyna að öðlast þátttökurétt í þessum áhorfendavænu leikjum jafnframt hinu, að auka skemmtanagildi heimsóknarinnar í íþróttahúsið.
Númer tvö, hvernig á að gera deildina þannig að hún framleiði sem bestu leikmennina? Þessari spurningu er vandsvarað. T.d. má segja að íslenskir leikmenn græði verulega á því að æfa og leika gegn erlendum topp-mönnum sbr. Damon og Ed, svo dæmi séu tekin. En á móti má segja að það geti hamlað þróun íslenskra leikmanna ef útlenskir leikmenn verði of dóminerandi. T.d. er athyglisvert að sjá að til margra ára var hér mikið af hávöxnum útlendingum, en síðan færðist í vöxt að fá “alhliða” leikmenn og jafnvel bakverði, því þeir eru oft meira afgerandi. Niðurstaðan getur orðið sú að íslenskir bakverðir fái ekki næga æfingu. Hér er ekki til patent lausn, en ljóst er að meðalhófs verður að gæta. Ef útlendingarnir efla liðsheildina og bæta án þess að taka of mikið frá öðrum, gera þeir örugglega mikið gagn og styðja við þróun okkar leikmanna. Hvað keppnisfyrirkomulag varðar, skiptir það ekki höfðumáli, en líklega er “hæfilegur” leikjaföldi bestur, því menn verða líka að æfa milli leikja. Hér koma líka málefni landsliðisins við sögu.
Númer þrjú, hvernig má tryggja að rekstur félaga sem taka þátt í deildum sé sjálfbær? Þetta er án efa mikilvægasta atriðið því ekki er hægt að halda úti rekstri sem safnar bara skuldum. Hér er lausnin fólgin í eftirliti og aðhaldi. Aðhald verður að koma frá aðalstjórnum félaga sem og KKÍ. Þannig verða deildir að sýna fram á að þær geti staðið við skuldbindingar sínar, svo starfseminni sé ekki stofnað í hættu. Þetta er óháð keppnisfyrirkomulagi, en þó er skynsamlegt að hafa keppnistímabilið frekar í styttri kantinum ef mögulegt er, því hver auka vika kostar töluverðan pening. Hér koma einnig upp pælingar um launaþak, en við látum þær liggja á milli hluta hér.
Það þarf því að taka tillit til margra þátta þegar hugað er keppni í efstu deild og keppnisfyrirkomulagið er aðeins einn þeira. Menn verða að skilja fullkomlega að keppnifyrirkomulagið, eitt og sér, gerir ekki kraftaverk. Það er þó mögulegt að hanna það þannig að það auki líkur á spennandi og mikilvægum leikjum og dragi úr líkum á óáhugaverðum viðureignum. Þetta getur keppnisfyrirkomulagið gert, en síðan þarf að bæta umgjörð, tryggja rekstur o.fl., o.fl. En hvernig keppnisfyrirkomulag stuðlar að aukinn spennu og skemmtun?
Það er okkar mat að núverandi fyrirkomulag megi bæta. Fyrst og fremst eru liðin of mörg því okkar litla land hefur ekki burði til að framleiða nógu marga leikmenn til að halda uppi öllum þessu liðum. Getumunurinn innan deildarinnar er allt of mikill. Hve mörg eiga liðin að vera? 6? 8? 10? Erfitt að segja, en líkega væri 8 eða 10 heppileg stærð. En þá þarf líka að huga að fyrirkomulaginu, hvernig á að láta liðin spila saman? Allir við alla? Riðlar? Úrslitakeppni? Margir möguleikar eru fyrir hendi en við teljum að skemmtilegt gæti verið að taka upp fyrirkomulag sem KKÍ kynnti á dögunum og gefist hefur vel víða um lönd, t.d. í Svíþjóð.
Fyrirkomulagið er þannig að 10 lið leika í tveimur getuskiptum riðlum. Liðin leika fjórum sinnum gegn öðrum liðum í sama riðli og tvisvar yfir í hinn riðilinn. Síðan kemur rúsínan í pylsuendanum: Aðeins sex lið komast í úrslitakeppnina, fjögur efstu úr a-riðli og tvö efstu úr b-riðli. Í fyrstu umferðinni sitja tvö efstu lið a-riðils hjá og mæta í undanúrslitunum sigurvegurunum úr a3 gegn b2 og a4 gegn b1.
Skoðum þetta aðeins nánar. Kosturinn við þetta fyrirkomulag er sá að það myndast víða spenna. Í a-riðli eru fimm topp lið að berjast um fjögur sæti í úrslitakeppni og hugsanlega einnig um deildarmeistaratitilinn. Liðið sem endar númer fimm “fellur” niður í b-riðil. Einnig er verið að berjast um annað sætið, til að tryggja sig beint inn í undanúrslit með heimaleikjarétt. Í b-riðli er mikill slagur. Barist er um efsta sætið og réttinn til að leika í a-riðli á næsta ári. Barist er um sæti númer tvö og réttinn til að komast í úrslitakeppnina. Og að síðustu er barist um fjórða sætið, þar sem liðið í fimmta sæti myndi falla og leika í 1. deild að ári. Nýtt lið inn í deildina kæmi inn í b-riðil.
Jæja, löngum pistli er lokið og kannski hafa einhverjir hafið lesturinn en gefist upp á leiðinni . . . : ) Hvað um það, þetta eru okkar skoðanir.
Ritstjórn Heimasíðunnar
